همانطور که شرکتهای غیرسهامی در زمان رسمیت بهوسیله مدیران اداره میشد، در زمان تصفیه هم باید بهوسیله شخص یا اشخاصی اداره شود و چنین شخصی را مدیر تصفیه در شرکتهای غیرسهامی مینامند.
مدیر تصفیه ممکن است یکنفر یا بیشتر باشد، معمولاً در اساسنامه شرکت ترتیب تصفیه و تکلیف مدیر تصفیه معین شده و یا به انتخاب شرکا واگذار میشود. قانون، تکلیف مدیر تصفیه را برحسب نوع شرکت در سه ردیف معین کرده است:
- براساس ماده ۲۰۳ قانون تجارت: در شرکتهای تضامنی و نسبی و مختلط سهامی و غیرسهامی امر تصفیه با مدیر یا مدیران شرکت است، مگر آنکه شرکا ضامن اشخاص دیگری از خارج یا از بین خود برای تصفیه معین نمایند. اگر در اساسنامه شرکت بهعنوان مثال مدیر تصفیه در شرکتهای غیرسهامی تعیین نشده بود، تمام شرکای ضامن خودشان مسئول تصفیه هستند و ممکن است یک یا چند نفر را از بین خود برای امر تصفیه انتخاب نمایند. در این مورد اکثریت میزان اعتبار نیست.
هرگاه شرکا ضامن زیاد بودند به نحوی که دخالت تمامی آنها باعث کساد عمل تصفیه باشد و در انتخاب یک یا چند نفر بین شرکای ضامن توافق حاصل نشود، براساس ماده ۲۰۴ قانون تجارت: اگر از طرف یک یا چند شریک ضامن تعیین اشخاص مخصوصی برای تصفیه تقاضا شد و سایر شرکای ضامن آن تقاضا را نپذیرفتند، محکمه بدایت اشخاصی را برای تصفیه معین خواهد کرد. - در شرکتهای با مسئولیت محدود و شرکتهای تعاونی امر تصفیه به عهده آخرین مدیران شرکت است، مگر اساسنامه یا اکثریت مجمع عمومی شرکت ترتیب دیگری مقرر داشته باشد.
- در شرکتهای مختلط سهامی و غیرسهامی همانطور که در قسمت اول ذکر شده امر تصفیه با شرکا ضامن است، ولی چون شرکا سهامی و با مسئولیت محدود دخالتی در تعیین متصدی تصفیه ندارند، قانون حق نظارت به آنها داده و در ماده ۲۰۶ قانون تجارت مقرر داشته: در شرکتهای مختلط سهامی و غیر سهامی شرکا غیرضامن حق دارند یک یا چند نفر برای نظارت در امر تصفیه معین نمایند.
در صورتیکه طبق اساسنامه یا یا تراضی شرکا یا تصمیم مجمع عمومی اشخاص دیگری غیر از مدیران بهعنوان مثال برای سمت مدیر تصفیه در شرکتهای غیرسهامی انتخاب شوند، باید اشخاص ثالث از این تصمیم اطلاع داشته باشند لذا براساس ماده ۲۰۵ قانون تجارت:
در هر مورد اشخاصی که غیر از مدیران شرکت برای تصفیه معین شوند اسامی آنها باید در اداره ثبت اسناد ثبت و اعلان گردد.