مجمع عمومی چیست و چه نقشی در اداره شرکت دارد؟
مجمع عمومی اجتماع شرکاء شرکت و مجموع اشخاصی است که شخصیت شرکت را به وجود آورده‌اند و شخصیت حقوقی شرکت بسته به وجود آن‌ها است. این مجمع بالاترین مرکز قدرت و تصمیم‌گیری شرکت و تعیین کننده مقررات آن می‌باشد.
مجمع عمومی شرکت به چهار قسمت تقسیم می‌شود:
- مجمع عمومی مؤسس
- مجمع عمومی عادی
- مجمع عمومی فوق العاده
- مجمع عمومی خاص
مجمع عمومی مؤسس
این مجمع قبل از تشکیل و ثبت شرکت سهامی عام و در تمام مدت فعالیت شرکت فقط یک بار و آن هم با حضور تمام مؤسسین و پذیره نویسان تشکیل خواهد شد. حضور عده‌ای که لااقل نصف سرمایه شرکت را تعهد نموده‌اند ضروری است.
در صورتی که در این مجمع عده کافی (دارندگان بیش از نصف سرمایه) حاضر نشوند، مؤسسین مجمع دیگری دعوت می‌نمایند. در مجمع دوم حضور یک ثلث دارندگان سرمایه شرکت ضروری است. در صورتی که باز هم عده کافی برای شرکت در مجمع مؤسسین حاضر نشوند در نوبت سوم آخرین مجمع عمومی دعوت می‌شود.
ماده ۷۵ اصلاحی قانون در این باب چنین مقرر داشته:
اگر در اولین دعوت اکثریت مذکور حاصل نشد مجامع عمومی جدید فقط تا دو نوبت توسط مؤسسین دعوت می‌شوند مشروط بر این که لااقل بیست روز قبل از انعقاد مجمع، آگهی دعوت آن با قید دستور جلسه قبلی و نتیجه آن، در روزنامه کثیرالانتشاری که در اعلامیه پذیره نویسی معین شده است منتشر گردد. مجمع عمومی جدید وقتی قانونی است که صاحبان لااقل یک سوم سرمایه شرکت در آن حاضر باشند.
در هر یک از دو مجمع بالا تمام تصمیمات باید با اکثریت دو سوم آراء حاضرین اتخاذ شود. در صورتی که در مجمع سوم اکثریت لازم حاصل نشد، مؤسسین عدم تشکیل شرکت را اعلام می‌دارند.
نکته: در شرکت سهامی خاص تشکیل مجمع مؤسسین الزامی نیست.
مجمع عمومی عادی
در تمام شرکت ها باید تصمیم‌های کلی که به وسیله مدیران اخذ شده و همچنین خط مشی سالیانه به اطلاع و تصویب شرکاء برسد. دارندگان سهام نیز مایل هستند از امور کلی شرکت اطلاع داشته باشند. مجمع عمومی تنها وسیله‌ای است که دارندگان سهم می‌توانند نظریه خود را اعمال نمایند. بنابراین قاعده، قانون مقرر می‌دارد :
مجمع عمومی شرکت باید سالی یک مرتبه منعقد شود.
در این مورد دو وظیفه برای شرکت معین شده:
- طبق ماده ۸۹ قانون تجارت مجمع عمومی باید در هر سال یک مرتبه تشکیل شود. تشکیل این مجمع هر سال در چند نوبت هم امکان‌پذیر است ولی نمی‌توان هر چند سال یک مرتبه آن را منعقد نمود بلکه همه ساله حتماً باید تشکیل شود.
- زمان تشکیل مجمع سالیانه باید در اساسنامه شرکت معین شود. علت آن متوجه شدن سهامداران است که چه موقعی تشکیل می‌شود تا خود را برای آن حاضر کنند.
بعضی از شرکتها در اساسنامه خود روز تشکیل مجمع سالیانه را معین می‌نمایند. مثلاً روز ۱۵ خرداد هر سال را انتخاب می‌کنند و قید می‌نمایند که اگر روز مزبور مصادف با تعطیل عمومی شد این مجمع روز بعد تشکیل خواهد شد. برخی دیگر از شرکت ها آن را محدود به روزهائی می‌نمایند. مثلاً در اساسنامه قید می‌شود که: مجمع سالیانه در ۱۵ روز اول اردیبهشت به دعوت هیئت مدیره تشکیل می‌شود.
مجمع عمومی فوق العاده
طبق ماده ۸۳ اصلاحی قانون تجارت هرگاه مورد فوق العاده‌ای برای شرکت پیش آید که استحضار و تصمیم صاحبان سهام لازم باشد و در واقع امری خارج از جریان عادی رخ دهد مثلا شرکت بخواهد مدت خود را تمدید و یا سرمایه را زیاد کند و یا تصمیم به انحلال خود بگیرد و یا اجازه صدور اوراق قرضه بدهد، مجمع عمومی فوق‌العاده تشکیل می‌شود.
علت این که این مجامع را فوق العاده نامیده‌اند اختیارات فوق العاده مجمع است. با توجه به تصمیم شرکتها می‌توان به تفاوت بین مجمع عادی با مجمع فوق العاده پی برد. زیرا مجمع عمومی عادی به اموری که هر شرکت به صورت معمول انجام می‌دهد رسیدگی می‌کند ولی مجمع عمومی فوق العاده در اموری تصمیم می‌گیرد که به صورت معمول پیش نمی‌آید و بنا به متقاضیات و به صورت فوق العاده پیش آمده است.
به موجب ماده ۸۴ اصلاحی قانون تجارت در مجمع عمومی فوق العاده باید دارندگان بیش از نصف سهام که حق رای دارند حاضر باشند و با توجه به ماده ۸۵ تصمیمات مجمع عمومی فوق العاده در هر حال با اکثریت دو ثلث آراء عده حاضرین معتبر خواهد بود و هرگاه در اولین دعوت حد نصاب مذکور حاصل نشود مجمع برای بار دوم دعوت و با حضور بیش از یک سوم دارندگان سهامی که حق رای دارند رسمیت یافته و اتخاذ تصمیم خواهد نمود، مشروط بر این که در دعوت دوم نتیجه جلسه اول قید شود.
مجمع عمومی خاص
هر زمانی که مجمع عمومی سهام بخواهد در حقوق نوع مخصوصی از سهام تغییر بدهد، تصمیم مجمع قطعی نخواهد بود مگر بعد از آن که دارندگان این گونه سهام در جلسه خاصی آن تصمیم را تصویب کنند. برای این که تصمیم جلسه خاص مذبور معتبر باشد، باید دارندگان حداقل نصب اینگونه سهام در جلسه حاضر باشند و اگر در این دعوت این حد نصاب حاصل نشود در دعوت دوم حضور دارندگان اقلا یک سوم این گونه سهام کافی خواهد بود. تصمیمات همواره به اکثریت دو سوم آراء معتبر خواهد بود.
