عضویت در تعاونی مخصوص اشخاص حقیقی است و اعضا باید دارای شرایط زیر باشند:
- تابعیت جمهوری اسلامی ایران
- عدم ممنوعیت قانونی و حجر و ورشکستگی به تقصیر
- عدم سابقه رشوه، اختلاس و کلاهبرداری
- درخواست کتبی عضویت و تعهد رعایت مقررات اساسنامه تعاونی
- عدم عضویت در تعاونی مشابه
براساس اساسنامه اعضا در تمام امور تعاونی حق نظارت دارند و وظیفه دارند به وظایف و مسئولیتهایی که در حدود قوانین و مقررات تعهد کردهاند، عمل کنند.
مسئولیتهای مالی اعضا در شرکتهای تعاونی محدود به میزان سهم آنان میباشد مگر آنکه در اساسنامه ترتیب دیگری شرط شده باشد.
خروج عضو از تعاونی اختیاری است و نمیتوان آن را منع کرد.
اعضا متخصصین تعاونیهای تولید حداقل شش ماه قبل از استعفا باید مراتب را بصورت کتبی به اطلاع تعاونی برسانند و در صورتیکه خروج عضو موجب ضرری برای تعاونی باشد، وی ملزم به جبران است.
اخراج از عضویت در تعاونی
عضو شرکت تعاونی در موارد زیر اخراج میشود:
- از دست دادن هریک از شرایط عضویت
- عدم رعایت مقررات اساسنامه و سایر تعهدات قانونی پس از دو اخطار کتبی توسط هیأت مدیره به فاصله ۱۵ روز و گذشتن ۱۵ روز از تاریخ اخطار دوم با تصویب مجمع عمومی فوقالعاده.
- ارتکاب اعمالی که موجب زیان مادی تعاونی میشود و او نتواند در مدت یکسال آن را جبران نماید یا اعمالی که به حیثیت و اعتبار تعاونی لطمه وارد کند یا با تعاونی رقابتی ناسالم بنماید.
تشخیص موارد فوق بنا به پیشنهاد هریک از مدیران و تصویب مجمع عمومی خواهد بود.
فوت اعضای تعاونی
براساس ماده ۱۴ بخش تعاونی جمهوری اسلامی ایران: در صورت فوت عضو، ورثهی او که واجد شرایط و متعهد به رعایت مقررات تعاونی باشند، عضو تعاونی شناخته شده و در صورت زیاد شدن باید میزان تفاوت افزایش سهم ناشی از ازدیاد خود را به تعاونی بپردازند. اما اگر بصورت کتبی اعلام نمایند که مایل به ادامه عضویت در تعاونی نیستند و یا هیچکدام واجد شرایط نباشند، عضویت لغو میگردد.
چنانچه تعداد ورثه از ظرفیت تعاونی بیشتر باشد، یک یا چند نفر به تعداد مورد نیاز تعاونی با توافق سایر ورارث، عضو تعاونی شناخته میشوند.
براساس ماده ۱۵ بخش تعاونی جمهوری اسلامی ایران: در صورت لغو عضویت به سبب فوت، استعفا، انحلال یا اخراج طبق اساسنامه و قرارداد منعقده سهم و همهی حقوق و مطالبات عضو به قیمت روز تقویم و به دیون تعاونی تبدیل میشود که بعد از کسر دیون او به تعاونی، به او یا ورثهاش پرداخت خواهد شد.
اگر ورثه تقاضا نماید که سهم عضو فوت شده از عین اموال تعاونی پرداخت شود و رضایت یا مصالحه ممکن نباشد چنانچه عین قابل واگذاری بوده و موجب اخلال و ضرر فاحش به اعضا تعاونی نگردد آن قسمت از مطالبات تسلیم ورثه میگردد.