سهم الشرکه شرکت با مسئولیت محدود سهمی است که هر شریک از سرمایه دارد و به موجب آن در شرکت شریک است.
سهمالشرکه ممکن است نقدی یا غیر نقدی باشد ولی در هر حال باید تمام آن پرداخت شود. سهم الشرکه باید در ابتدای ورود به شرکت به وسیله تمام شرکاء در شرکتنامه ذکر شود.
به شرحی که در ماده ۹۸ قید شده:
شرکاء نسبت به قیمتی که در حین تشکیل شرکت برای سهم الشرکه های غیر نقدی معین شده در مقابل اشخاص ثالث مسئولیت تضامنی دارند.
یعنی اگر معلوم شود که شرکاء سهم الشرکه شریکی را بیشتر از میزان واقعی تقویم و در نتیجه سرمایه شرکت را بیش از میزان واقعی قلمداد نمودهاند، نه تنها شریکی که سهم الشرکه غیر نقدی او زیادتر از ارزش واقعی تقویم شده در مقابل ذینفع مسئول است بلکه معامله کنندگان با شرکت نسبت به تفاوت قیمت (هرگاه دارائی کفاف پرداخت بدهی آنرا ندهد) میتوانند به هر یک از شرکاء که بخواهند مراجعه نمایند و شرکاء در این مورد در مقابل اشخاص ثالث مسئولیت تضامنی دارند.
ماده ۱۰۲ قانون تجارت مقرر میدارد “سهمالشرکه نمیتواند به شکل اوراق تجاری قابل انتقال اعم از با اسم یا بی اسم و غیره درآید. سهم الشرکه را نمیتوان منتقل به غیر نمود مگر با رضایت عدهای از شرکاء که لااقل سه چهارم سرمایه متعلق به آنها بوده و اکثریت عددی نیز داشته باشند”.
سهم الشرکه شرکت با مسئولیت محدود چه تفاوتی با سهام شرکتهای سهامی دارد؟
با ملاحضه ماده فوق و ماده ۱۰۳ قانون معلوم میشود سهم الشرکه شرکت با مسئولیت محدود سه تفاوت با شرکتهای سهامی دارند:
- سهم الشرکه نباید به شکل اوراق تجاری قابل انتقال بیرون بیاید.
- سهم الشرکه را به غیر نمیتوان منتقل نمود مگر شرکائی که اقلا سه چهارم سرمایه متعلق به آنها بوده و علاوه بر آن اکثریت عددی نیز داشته باشند و با انتقال موافقت نمایند. و فلسفه وضع آن هم این است که شخصیت شرکاء در نظر یکدیگر موثر بوده و ممکن است شرکاء حاضر نباشند با هر کسی شرکت داشته باشند. بعضی از حقوقدانان ایرانی عقیده دارند که عدم حق انتقال به غیر که در ماده ۱۰۲ نوشته شده مربوط به اشخاص خارج، غیر شرکا است والا انتقال سهم الشرکه شریک به شرکاء دیگر احتیاج به خواستن تمایل سایرین ندارد. در صورتی که اولاً با ملاحظه عبارت ماده، کلمه “غیر” اعم از شرکاء و اشخاص خارج. ثانیاً همان فلسفه که شرکاء شرکت را مجاز مینمایند با هر کس که نخواهند شرکت نکنند، ممکن است در مواردی پیش بیاید که شرکاء نخواهند شریکی بیش از سهمی که دارد، سهیم شود که با نفوذ خود شرکت را به طرف خود بکشاند. علیهذا انتقال سهم الشرکه ولو به شرکاء هم باشد رضایه سایر شرکاء به شرحی که در ماده ۱۰۲ مقرر است لازم است.
- به شرح ماده ۱۰۳ قانون تجارت “انتقال سهم الشرکه به عمل نخواهد آمد مگر به موجب سند رسمی” بر خلاف شرکتهای سهامی که در سهام بی نام انتقال به قبض و اقباض و در سهام با نام با ثبت در دفتر شرکت به عمل میآید در این شرکتها حتماً باید به موجب سند رسمی باشد والا انتقال قانونی نخواهد بود.
- انتقال سهم الشرکه لازم نیست در دفتر اسناد رسمی ثبت شود تا رسمی شناخته شود، بلکه ثبت در اداره ثبت و قید در دفتر ثبت شرکتها کافی و رسمی است.