سرمایه شرکت تعاونی به چه صورت افزایش یا کاهش می‌یابد؟

سرمایه شرکت تعاونی اموال و دارایی است که برای تأسیس تعاونی یا افزایش سرمایه قبلی در اختیار آن قرار می‌گیرد. براساس ماده ۲۱ قانون بخش تعاونی:

هر تعاونی وقتی ثبت و تشکیل می‌شود که حداقل یک سوم سرمایه آن تأدیه و در موردی که بصورت نقدی و جنسی باشد تقویم و تسلیم شده باشد.

اعضا تعاونی وظیفه دارند مبلغ پرداخت نشده سهم خود را طی مدت مقرر در اساسنامه تأدیه نمایند.
سهم اعضا در تأمین سرمایه شرکت تعاونی برابر است جز آن که مجمع عمومی تصویب نماید که اعضا سهم بیشتری تادیه ننماید که در اینصورت حداقل و حداکثر سهم باید در حدودی باشد که وزارت تعاون متناسب با نوع و تعداد اعضا تعاونی‌ها تعیین می‌نماید.
ممکن است در ابتدای تأسیس، اعضا شرکت تعاونی قادر نباشند همه‌ی سرمایه شرکت تعاونی را تأمین کنند، در چنین حالتی براساس ماده ۱۷ قانون بخش تعاونی: حداقل ۵۱% سرمایه باید به‌وسیله اعضا تأمین شود و در اختیار شرکت تعاونی قرار گیرد و بقیه را ادارات و شرکتهای دولتی و وابسته به دولت می‌توانند از راه وام بدون بهره یا هر راه قانونی دیگری از قبیل مشارکت، مضاربه، اجاره به شرط تملیک… به‌عنوان کمک در تأمین یا افزایش سرمایه در اختیار تعاونی قرار دهند بدون آنکه خود عضو آن باشند. در چنین مواردی در ظرف مدتی که با موافقت طرفین در ضمن عقد شرکت تعیین خواهد شد، سهم سرمایه‌گذاری دولت به تدریج بازپرداخت و صد در صد سرمایه به تعاونی تعلق خواهد گرفت.
براساس دستورالعمل تشکیل تعاونی‌ها، حداقل سرمایه برای تشکیل شرکتهای تعاونی عام و خاص، به ترتیب ده میلیون تومان و یک میلیون تومان تعیین می‌گردد.

سرمایه شرکت تعاونی ممکن است بطور اتفاقی افزایش یا کاهش پیدا کند که به روش‌های زیر روی می‌دهد:

• هر گاه عضو شرکت تعاونی فوت کند، وراث او که شرایط عضویت در شرکت تعاونی را داشته باشد عضو شرکت شناخته می‌شود. اگر وراث بیشتر از یک نفر باشد هرکدام از آن‌ها باید قیمت سهم یا سهام مربوط به عضویت خود را به شرکت تعاونی بپردازد که این امر موجب افزایش اتفاقی سرمایه شرکت خواهد شد.
• کاهش اتفاقی سرمایه شرکت تعاونی در مواردی به‌وجود می‌آید که عضو شرکت تعاونی فوت کند و قیمت سهام او به وراث آن شخص پرداخت شود و همچنین زمانی‌که عضوی از شرکت استعفا دهد یا از شرکت اخراج شود، در این موارد نیز پرداخت قیمت سهام عضو متوفی، مستعفی یا اخراج شده، باعث می‌شود که سرمایه شرکت تعاونی بطور اتفاقی کاهش یابد.

هیأت مدیره شرکت باید افزایش یا کاهش سرمایه در موارد اتفاقی و علت آن را ضمن گزارش‌های مالی و تسلیم ترازنامه به مجمع عمومی عادی اطلاع دهد.