بازرسان شرکت سهامی چه قوانینی را شامل می‌شوند؟

۲۳ آبان ۱۳۹۶
امتیاز دهید.

برای نظارت در اعمال مدیران شرکت و اطلاع مجمع عمومی از اوضاع و احوال آن هر شرکت سهامی باید دارای بازرسانی باشد، انتخاب آنان از طرف مجمع عمومی بوده و مدت ماموریتشان یک‌سال است. بنابراین یکی از وظایف مجمع عمومی سالیانه انتخاب بازرسان شرکت سهامی و در صورت اهمیت شرکت، انتخاب علی‌البدل بازرسان می‌باشد.
انتخاب بازرسان شرکت سهامی از تکالیف لازم شرکت بوده و قابل اسقاط نیست و براساس ماده ۱۵۳ قانون تجارت: در صورتیکه مجمع عمومی بازرس معین نکرده باشد یا یک یا چند نفر از بازرسان به عللی نتوانند گزارش بدهند یا از دادن گزارش امتناع کنند، رئیس دادگاه شهرستان به تقاضای هر ذی‌نفع بازرس یا بازرسان را به تعداد مقرر در اساسنامه انتخاب خواهد کرد تا وظایف مربوطه را تا انتخاب بازرس به‌وسیله مجمع عمومی انجام دهند، تصمیم رئیس دادگاه شهرستان در این مورد غیرقابل شکایت است.
عده بازرسان در شرکت سهامی را اساسنامه شرکت تعیین می‌نماید و ممکن است یک یا چند نفر باشند. در صورتیکه چند نفر به این سمت معین شوند آن‌ها را هیئت بازرسی گویند و مانعی ندارد که یکی از آن‌ها به سمت ریاست و بقیه عضو بازرسی باشند ولی در هرحال هرکدام به تنهایی و مشترکاً مسئول مجمع عمومی هستند. انتخاب بازرس از بین سهامداران اشکالی ندارد ولی مجمع عمومی می‌تواند اشخاص دیگری غیر از شرکا را به این سمت بگمارد.
در حوزه‌هایی که دولت اعلام می‌کند وظایف بازرسی شرکتها را در شرکتهای سهامی عام اشخاص می‌توانند ایفا کنند که نام آن‌ها در فهرست رسمی بازرسان شرکتها درج شده باشد. براساس ماده ۱۵۴ قانون تجارت: بازرس یا بازرسان در مقابل شرکت و اشخاص ثالث نسبت به تخلفاتی که در انجام وظایف خود مرتکب می‌شوند طبق قواعد عمومی مربوط به مسئولیت مدنی مسئول جبران خسارت وارده خواهند بود.

اشخاصی که دارای سوابق محجوریت و ورشکستگی و همچنین سوابق جنایت و کلاهبرداری باشند نمی‌توانند به سمت بازرس شرکت انتخاب شوند. همچنین اشخاصی که قرابت سببی یا نسبی با مدیران یا مدیرعامل تا درجه سوم از طبقه اول داشته و یا خود و همسرش از مدیران و مدیرعامل شرکت موظفاً حقوق دریافت می‌دارند نمی توانند سمت بازرسی در همان شرکت داشته باشند.

حدود اختیارات بازرسان شرکت سهامی

بازرسان شرکت سهامی نمی‌توانند مستقلاً در شرکت عمل نموده و یا مانع کار مدیران باشند ولی حق دارند به دفاتر و سوابق شرکت مراجعه نموده و اوضاع و احوال شرکت را بررسی نمایند. درباره صحت و درستی صورت دارایی و صورت‌حساب دوره عملکرد و حساب سود و زیان و ترازنامه‌ای که مدیران در اختیار مجمع عمومی می‌گذارند اظهار نظر کنند. باید اطمینان حاصل کنند که حقوق صاحبان سهام طبق اساسنامه یکسان رعایت شده است.

بازرسان شرکت سهامی براساس ماده ۱۵۱ قانون تجارت مکلف‌اند: هرگونه تخلف یا تقصیری در امور شرکت از ناحیه مدیران یا مدیرعامل مشاهده کنند به اولین مجمع عمومی اطلاع دهند. در صورتیکه ضمن انجام ماموریت خود از وقوع جرمی مطلع شوند باید به مراجع قضایی صلاحیت‌دار اعلام نموده و نیز جریان را به اولین مجمع عمومی گزارش دهند.

براساس تبصره ماده ۸۹ قانون تجارت: بدون قرائت گزارش بازرس یا بازرسان شرکت در مجمع عمومی، اخذ تصمیم نسبت به ترازنامه و حساب سود و زیان مالی معتبر نخواهد بود. همچنین براساس ماده ۱۵۲ قانون تجارت: در صورتیکه مجمع عمومی بدون دریافت گزارش بازرس یا بازرسان شرکت صورت دارایی و ترازنامه و حساب سود و زیان شرکت را مورد تصویب قرار دهد، این تصویب به هیچ وجه اثر قانونی نداشته و از درجه اعتبار ساقط است.

صلاحیت بازرسان شرکت سهامی

درباره صلاحیت بازرسان شرکت‌ سهامی خاص قانون شرایطی قائل نشده زیرا این قبیل شرکتها از اشخاص معین و محدود تشکیل شده و توسعه زیادی ندارند. ولی درباره شرکتهای سهامی عام به موجب آئین‌نامه مصوب بهمن ۱۳۴۹ که از تصویب کمیسیون‌های اقتصاد مجلس گذشته است کیفیت انتخاب بازرسان شرکت سهامی عام تعیین شده به این طریق: اشخاصی می‌توانند سمت مزبور را داشته باشند که دارای شرایط زیر باشند:

  1. حسن شهرت داشته و پیشینه بد نداشته باشند.
  2.  تحصیلات داوطلب درجه لیسانس و بالاتر و در رشته‌های متناسب با وظایف و مسئولیت‌های بازرسی به تشخیص کمیسیون انتخاب و یا کانون بازرسان (که کیفیت تشکیل آن‌ها بعدا ذکر می‌شود) باشد. بنابراین مثلا شخصی که لیسانس ادبیات است نمی‌تواند بازرس شرکت سهامی عامی باشد که موضوع آن ساختن ماشین است.
  3. اقلاً پنج سال تجربه متناسب با وظایف و مسئولیت‌های بازرسی داشته باشد.
  4.  به نمایندگی مجلس اشتغال نداشته باشد.
  5. براساس ماده ۱ قانون تجارت: در ادارات و مؤسسات دولتی یا شهرداری‌ها یا مؤسسات وابسته به دولت یا شهرداری در تمام اوقات اداری اشتغال نداشته باشد.

کمسیون انتخاب بازرسان در مرکز و شهرستان‌ها چهارنفر و مرکب از نماینده وزیر دادگستری و نماینده وزیر دارایی دو نفر نماینده اطاق بازرگانی و صنایع ایران خواهد بود.

کسانی که خود را داوطلب بازرسی معرفی می‌نمایند در این کمیسیون به صلاحیت آن‌ها رسیدگی می‌شود، اشخاصی که از هر جهت صلاحیت داشته باشند تعیین و فهرست منتخبین از طرف این کمیسیون منتشر گردیده و نسخه‌ای از آن به مرجع ثبت شرکتهای محل فرستاده می‌شود و نتیجه به درخواست‌کننده ابلاغ می‌گردد. همچنین براساس ماده ۲ قانون تجارت: نام بازرسانی که فاقد هریک از شرایط مذکور باشند پس از رسیدگی از فهرست بازرسان حذف گردیده و مراتب را به ثبت شرکتها اعلام می‌نمایند.

براساس ماده ۳ قانون تجارت: در این کمیسیون باید هر چهار نفر عضو حاضر بوده و تصمیمات کمیسیون با اکثریت ۴ رای معتبر است.

هر زمان عده بازرسان واجد شرایط شرکت سهامی عام به ۳۰ نفر رسید «کانون بازرسان شرکتهای سهامی عام» تشکیل خواهد شد و این کانون که اساسنامه آن پس از تصویب هیئت وزیران دارای شخصیت حقوقی خواهد بود، انتخاب و تعیین فهرست داوطلبان بازرسی شرکتهای سهامی عام و رسیدگی به عدم صلاحیت آنان بر عهده آن خواهد بود. ولی فهرست اسامی و سایر عملیات در صورتی منتشر خواهد شد که کمیسیون انتخاب مذکور در ماده ۲ آئین‌نامه آن را تایید کند.
در این مورد نماینده کانون بجای یکی از دو نفر نماینده اطاق بازرگانی و صنایع ایران در کمیسیون انتخاب شرکت خواهد نمود.

Facebook
Twitter
WhatsApp
LinkedIn
Telegram
اشتراک در
اطلاع از
guest
0 نظرات
بازخورد (Feedback) های اینلاین
مشاهده همه دیدگاه‌ها
مطالب مرتبط