ماده ۲۰ قانون تجارت ایران شرکتهای تجاری را به ۷ نوع تقسیم کرده که به اقسام مختلفه شرکتها معروف میباشد:
- شرکت سهامی
- شرکت با مسئولیت محدود
- شرکت تضامنی
- شرکت مختلط غیرسهامی
- شرکت مختلط سهامی
- شرکت نسبی
- شرکت تعاونی تولید و مصرف
اقسام مختلفه شرکتها بر اساس روابط شرکاء
شرکتهای فوقالذکر را به اعتبار روابط شرکاء با یکدیگر و در قبال اشخاص ثالث میتوان به چهار طبقه تقسیم کرد:
- شرکتهایی که مسئولیت شرکاء فقط محدود به سرمایه بوده و اضافه بر آن شرکاء به هیچ وجه مسئولیتی ندارند. مانند شرکت سهامی و شرکت با مسئولیت محدود
- شرکتهائی که شرکاء در قبال طلبکاران و اشخاص خارج، ضمانت هم دارند. مثل شرکتهای تضامنی و نسبی
- شرکتهایی که از امتزاج دو قسم شرکت فوق تشکیل می شوند. مانند شرکتهای مختلط
- شرکتهای تعاونی تولید و مصرف که سوددهی و میزان سرمایه در آنها زیاد مطرح نیست و به جهت رفاه حال شرکاء و امور تعاون تشکیل میشوند.
با ملاحظه در اقسام مختلفه شرکتها، شرکتهای مزبور را به طریق سادهتر میتوان به سه قسمت تقسیم نمود:
- شرکتهایی که فقط سرمایه در آنها دخالت دارد.
- شرکتهایی که شخصیت و ضمانت شرکاء در آنها دخالت دارد.
- شرکتهائی که تعداد شرکاء در آن دخالت دارد. مانند شرکتهای تعاونی.
گاهی اتفاق میافتد که شرکتهای نوع ۱ و ۲ با یکدیگر ترکیب شده و تشکیل شرکتهای مختلط را میدهند.