واژه‌ی شرکت به معنای شریک شدن و هم‌دست شدن با یکدیگر در کاری مشخص است. در علوم انسانی شرکت یک نهاد قانونی با فعالیتهای مخصوص تجاری و بازرگانی می‌باشد که بین یک شخص حقیقی یا حقوقی و یا ترکیبی از هر دو تشکیل می‌شود. افراد برای قانونی کردن فعالیتهای تجاری خود و برخورداری از پشتوانه‌ی حقوقی و بر اساس انواعی که در قانون تجارت پیش‌بینی شده است اقدام به ثبت شرکت می‌کنند.
بهترین روش برای انجام فعالیتهای تجاری و غیر تجاری منظم، گسترده و مستمر ثبت شرکت تجاری و یا ثبت موسسه غیر تجاری می‌باشد. مانند هر کاری ثبت شرکت مزایا و معایبی دارد. هر چند مزایای ثبت شرکت بسیار بیشتر از معایب آن است. این معایب یا مشکلات عمدتا ممکن است پیش نیاید و یا تعدادی از آنها برای معدود افرادی اتفاق بیفتد و یا اینکه اصلا فردی به این‌ها به دید مشکل نگاه نکند!
مطالبی که در این مقاله می‌خوانید:
چرا باید شرکت ثبت کنیم؟
ثبت شرکت نخستین گام برای شروع یک کسب و کار حرفه‌ای می‌باشد که شرایط ویژه‌ای برای رشد و کسب اعتماد و اعتبار بیشتر فراهم می‌کند.
وقتی چند نفر با اهداف مشترک توانایی و سرمایه‌های خود را به اشتراک می‌گذارند و جهت رسیدن به هدف مورد نظر و کسب سود و منفعت بیشتر تلاش می‌کنند به نوعی شراکتی بین خود راه‌اندازی کرده‌اند. براساس قانون تمام جزئیات شراکتی که بین آنها شکل گرفته باید طبق قراردادی تعرف شود. ثبت شرکت یا موسسه نوعی قرارداد است که با توجه به شرایط و ضوابطی که در قانون تعریف شده است بین شرکا منعقد می‌شود.
هنگام ثبت شرکت تمام جزئیات از جمله: اسم شرکت، نوع شرکت، اساسنامه شرکت، تعداد شرکا، یا سهامداران شرکت، مقدار سرمایه شرکت، موضوع فعالیت شرکت، محل شرکت و… در اداره ثبت شرکتها و موسسات غیرتجاری مورد بررسی قرار می‌گیرد و پس از تائید جهت اطلاع عموم در روزنامه رسمی کشور آگهی می‌شود.
چه نوع شرکتهایی در قانون تجارت ایران پیش‌بینی شده‌اند؟
ماده ۲۰ قانون تجارت ایران شرکتهای تجاری را به ۷ نوع تقسیم می‌کند:
- شرکتهای سهامی (شامل شرکت سهامی خاص و شرکت سهامی عام)
- شرکت با مسئولیت محدود
- شرکت تضامنی
- شرکت مختلط غیر سهامی
- شرکت مختلط سهامی
- شرکت نسبی
- شرکت تعاونی تولید و مصرف
این شرکتها را بر اساس روابط شرکا با هم و نسبت به اشخاص ثالث به چهار دسته می‌توان تقسیم کرد:
- شرکتهایی که مسئولیت و تعهد شرکاء محدود به سرمایه شرکت بوده و شرکاء بیشتر از آن مسئولیتی نخواهند داشت. مانند شرکت سهامی و شرکت با مسئولیت محدود.
- شرکتهایی که شرکاء در برابر طلب‌کاران و اشخاص ثالث ضمانت هم دارند. مانند شرکتهای تضامنی و نسبی.
- شرکتهایی که با ترکیب دسته‌بندی ۱ و ۲ تشکیل می‌شوند. مانند شرکتهای مختلط.
- شرکتهایی که سوددهی و میزان سرمایه آنها در اولویت نیست و بیشتر جهت رفاه بیشتر و تهیه مایحتاج مورد نیاز شرکاء و بحث تعاون تشکیل می‌شوند. مانند شرکت تعاونی تولید و مصرف.
با توجه به این موضوع که قانون تجارت فعلی ایران مصوب سال ۱۳۱۱ هجری خورشیدی می‌باشد و قریب به اتفاق حقوقدانان ایرانی قانون مذکور را ناکافی و بیش از اندازه ناقص و مبهم می‌دانند برخی از انواع شرکت های پیش‌بینی شده در این قانون دیگر متقاضی برای ثبت ندارند و به نوعی منسوخ شده محسوب می‌شوند.
بنابراین بیشترین درخواست ثبت برای فعالیتهای تجاری مربوط به (ثبت شرکت سهامی خاص)، (ثبت شرکت با مسئولیت محدود)، (ثبت شرکت تضامنی)، (ثبت شرکت تعاونی تولید و مصرف) و برای فعالیتهای غیرتجاری (ثبت موسسه) می‌باشد.
مزایای ثبت شرکت
- فعالیت به صورت رسمی و قانونی
با ثبت شرکت تمام فعالیتهای تجاری به صورت رسمی و قانونی انجام می‌شوند و اعتبار بیشتری خواهند یافت. همچنین تمام فعالیتهای شرکت تحت کنترل و نظارت قانون قرار می‌گیرد، بنابراین افراد حقیقی و حقوقی تمایل بیشتری برای همکاری با شرکتهای ثبت شده خواهند داشت. - مسئولیت مشترک تمام شرکا و جلب اطمینان اشخاص ثالث
مسئولیت مالی و حقوقی تمام فعالیتهای یک شخص حقیقی به عهده خود شخص خواهد بود؛ در صورتی که در شرکت ثبت شده تمام اعضای هیأت مدیره و شرکا درباره همه اعمال شرکت در برابر اشخاص ثالث مسئولیت داشته و ملزم به پاسخگویی از طریق قانونی هستند. بنابراین همه مسئولیت‌ها به عهده یک نفر نخواهد بود که این موضوع به نفع تک تک شرکا و از طرفی اشخاص طرف معامله با شرکت نیز خواهد بود و موجب اطمینان بیشتر اشخاص و شرکتها جهت تعامل با شرکت ثبت شده خواهد شد. - حمایت قانون از حقوق تمام طرفین شرکت (شرکا، کارمندان و طرفین همکار)
در زمینه‌ی شراکت شرکا بدون شک شراکت به صورت حقوقی نسبت به شراکت به صورت شخصی به نفع همه شرکا خواهد بود. با ثبت شرکت تمام جزئیات، مقدار درصدهای سهام و سایر حقوق شرکاء به صورت قانونی و مکتوب در اساسنامه و سایر اسناد شرکت قید شده و قابل استناد است. بنابراین در پیشامدهایی همچون اختلافات احتمالی مابین اعضاء و همچنین در مقابل اشخاص ثالث روند حل اختلافات و مشکلات نسبت به شراکت شخصی بسیار ساده‌تر و مدون و از طریق قانون قابل پیگیری خواهد بود. - شرکت کردن در مناقصه‌ها و مزایده‌‌ها
همه ساله مناقصه‌ها و مزایده‌های بزرگ و مهم بسیاری به صورت دولتی و خصوصی برگزار می‌شود که در آن سازمان‌های عمومی و شرکت های بزرگ، خرید و ارائه کالا یا خدمت مورد نیاز خود را به رقابت و مسابقه می‌گذارند که سود و درآمد سرشاری برای طرفین این معامله به همراه خواهد داشت. تقریبا شرکت کردن در اکثر مناقصه‌ها و مزایده‌های مهم تنها به صورت شخص حقوقی (شرکت ثبت شده) امکانپذیر است، بنابراین یکی دیگر از مزایای ثبت شرکت امکان حضور در مناقصه‌ها و مزایدها و برخورداری از مزایای اینگونه از معامله‌ها است. - دریافت و واگذاری نمایندگی رسمی
اغلب شرکت های معتبر برای پیشگیری از مشکلات قانونی و حقوقی احتمالی مایل به اعطای نمایندگی به شرکت های ثبت شده هستند و با اشخاص حقیقی همکاری نمی‌کنند و یا در صورت همکاری شرایط سخت‌تری را نسبت به شرکتها برای آنها در نظر می‌گیرند. بنابراین ثبت شرکت راه مناسبی برای اخذ نمایندگی شرکتهای مهم و فعالیت به عنوان زیر مجموعه یک برند معتبر می‌باشد. - شفافیت در اطلاع‌رسانی به مشتری‌ها و اشخاص ثالث و جلب اعتماد آنها
تمام سوابق و اطلاعات با اهمیت یک شرکت از جمله تاریخ ثبت شرکت، اسامی تمام اعضای هیئت‌مدیره و سِمت آنها، دارندگان حق امضاء، نشانی قانونی شرکت، موضوع فعالیت شرکت، شعبه های شرکت، میزان سرمایه ثبت شده و هرگونه تغییرات شرکت به صورت کامل در روزنامه رسمی کشور ثبت می‌شود و قطعا چنین شفافیتی موجب جلب اعتماد مشتریان و افزایش اعتبار شرکت خواهد شد. - ثبت رسمی سابقه شرکت و بهره‌برداری از عنوان شرکت
با ثبت شرکت به علت ثبت رسمی تاریخ آغاز فعالیت شرکت، با گذشت زمان و بیشتر شدن مدت فعالیت، اعتبار شرکت نیز افزایش پیدا می‌کند. همچنین در تمام فعالیتهای تجاری و غیر تجاری این نام ثبت شده شرکت است که می‌تواند به شرکت اعتبار بخشیده و باعث اعتماد و شناخته شدن شرکت بین اشخاص و اصناف باشد. - اخذ مجوزهای مورد نیاز، امتیازات و اعتبارات گوناگون مانند دریافت وام
در بسیاری از موارد امتیازات و اعتبارات دولتی، انواع وام‌های بانکی و مجوزهایی که دریافت آن از ارگان‌ها و نهادهای دولتی برای انجام فعالیتهای مختلف الزامی است تنها به شرکت های ثبت شده تخصیص می‌یابد و اشخاص حقیقی از دریافت چنین مزایایی بی‌بهره هستند.
معایب یا مشکلات احتمالی ثبت شرکت
- پرداخت مالیات
تمام شرکتهای ثبت شده در پایان هر سال مالی ملزم به ارائه اظهارنامه مالیاتی خود به اداره‌ی دارایی و پرداخت مالیات تعیین شده هستند.
تعیین مقدار مالیاتی که هر شرکت موظف به پرداخت آن است به عوامل مختلفی بستگی دارد؛ مانند: تکمیل صحیح دفاتر مالیاتی، ارائه به موقع اظهارنامه مالیاتی به اداره دارایی، میزان درآمد شرکت و سود خالص کسب شده در پایان سالی مالی و… در صورتی که هر یک از این موارد به درستی رعایت نشوند ممکن است موجب اشتباه محاسباتی در مالیات شده و شرکت مجبور به پرداخت مالیات اضافی گردد. همچنین اگر شرکتی در طول سال مالی خود فعالیتی نداشته باشد می‌تواند در پایان سال اظهارنامه عدم فعالیت به دارایی ارائه نماید که در این صورت به کلی مشمول مالیات نخواهد شد. - پر کردن دفاتر مالیاتی
تمام شرکتهای ثبت شده، هرساله موظف به تکمیل دفاتر مالیاتی پلمب شده خود و اظهار آن به اداره مالیات می‌باشند. بر خلاف تصوری که در بین برخی از افراد وجود دارد، تکمیل این دفاتر کار پیچیده‌ای نیست و تنها کافیست مواردی چون درآمدها، هزینه‌ها، بدهی‌ها، اصتهلاک‌ها و… را با دقت و به صورت شفاف در دفتر ثبت کرد.
همچنین مراحل اخذ دفاتر مالیاتی و ارائه اظهارنامه مالیاتی به اداره دارایی بسیار ساده است و اگر آشنایی کافی با مراحل انجام این کارها نداشته باشید می‌توانید با پرداخت هزینه‌ای اندک انجام آن را به موسسه‌های خدمات ثبت شرکت (مانند ثبت ایلیا) بسپارید. - پرداخت حقوق و بیمه کارمندان
طبق قانون کار شرکتهای ثبت شده موظف به بیمه کردن کارکنان خود می‌باشند. بنابراین کارفرما علاوه بر پرداخت حقوق ماهیانه باید درصدی از حق بیمه کارمند خود را نیز پرداخت کند. هر چند کارفرمای حقیقی هم مانند کارفرمای حقوقی (شرکت های ثبت شده) موظف به پرداخت حقوق و بیمه کارکنان است و در این مورد تفاوتی وجود ندارد. - داشتن محل کار مشخص (نشانی قانونی)
برای ثبت شرکت داشتن یک نشانی به عنوان محل شرکت الزامی‌ست. در سه ماه اول ثبت شرکت در صورت نداشتن یک دفتر کار مستقل می‌توان از نشانی منزل استفاده کرد؛ اما پس از آن و در هنگام تشکیل پرونده مالیاتی و اخذ کد اقتصادی باید نشانی یک مکان تجاری با سند یا اجاره‌نامه به نام شرکت ارائه داد.
هر چند در ابتدای فعالیت به صورت ثبت شده نیاز به ملکی کامل به عنوان دفتر شرکت نیست و با اجاره یک اتاق از یک شرکت تجاری و ارائه اجاره نامه آن به اداره دارایی و اعلام نشانی مذکر می‌توان شرکت را بدون مشکل و با هزینه کم اداره نمود. - هزینه‌های اولیه راه‌اندازی یک شرکت
مسلما هزینه‌های راه‌اندازی یک کسب و کار به صورت شرکت ثبت شده بیشتر از راه‌اندازی یک کسب و کار شخصی است. هزینه‌هایی مانند اجاره محل شرکت، خرید وسایل و لوازم اداری، هزینه‌های قانونی ثبت شرکت و…
اما با توجه به مزایا و امتیازاتی که شرکتهای ثبت شده دارند پس از مدتی فعالیت مفید، سود به دست آمده از فعالیتهای تجاری صحیح و اصولی، هزینه‌های اولیه ثبت شرکت را جبران خواهد کرد. - آشنایی اولیه با قانون تجارت
یکی از علت‌های تردید در ثبت شرکت یا عدم انجام آن، ترس از عدم آشنایی با قانون تجارت و موارد تخصصی آن است.
برای رفع این مشکل با صرف کمی زمان و مطالعه قانون تجارت و جستجوی مقالات متعددی که در سایت‌های گوناگون پیدا می‌شود، می‌توانید اطلاعات خود را در این زمینه افزایش دهید و هر زمان که نیاز داشته باشید می‌توانید از مشاوره وکلای موسسه‌هایی (مانند ثبت ایلیا) که خدمات مرتبط با ثبت شرکتها را ارائه می‌دهند بهره‌مند شوید.
پرسش‌های همیشگی
خیر. حداقل تعداد نفرات برای ثبت شرکت در ایران دو نفر برای شرکت با مسئولیت محدود است.
بله. هنگام ثبت شرکت تنها صحت آدرس پستی توسط سامانه ثبت شرکتها استعلام می‌شود. بنابراین می‌توان ازنشانی واقعی، کامل و دقیق منزل برای ثبت شرکت استفاده کرد.
اما این کار به صورت موقت امکانپذیر است، چون برای اخذ کد اقتصادی و کارت بازرگانی باید حتما از نشانی شرکت استفاده نمایید.
در شرکت با مسئولیت محدود حداقل شرکا ۲ نفر و در شرکت سهامی خاص حداقل شرکا ۳ نفر همراه با ٢ نفر به عنوان بازرس می‌باشد.
خیر. مالیات بستگی به نوع شرکت ندارد. مالیات به درآمد شرکت نسبت به کارکرد سود خالص (کارکرد) آن تعلق می‌گیرد.