انحلال شرکت چرا و چگونه انجام می‌گیرد؟

انحلال شرکت (شرکت سهامی عام، شرکت سهامی خاص، شرکت با مسئولیت محدود و …) در شرایط زیر انجام می‌شود:

• وقتی که شرکت موضوعی را که برای آن تشکیل شده است انجام داده یا انجام آن غیر ممکن باشد.
• وقتی که تشکیل شرکت یا به اصطلاح ثبت شرکت برای مدت مشخصی صورت گرفته باشد و آن مدت منقضی شده است؛ مگر اینکه قبل از انقضاء نسبت به تمدید فعالیت شرکت اقدام شده باشد.
• در صورت ورشکستگی.
• در صورتی که مجمع عمومی فوق العاده صاحبان سهام به هر علتی رای بانحلال شرکت بدهند. (مربوط به شرکتهای سهامی)
• در صورت صدور حکم قطعی دادگاه بر اساس ماده ۱۹۹ قانون تجارت.

حکم دادگاه به جهت انحلال شرکت معمولا به این صورت خواهد بود که اشخاص ذینفع به دادگاه مراجعه و در موارد زیر انحلال شرکت را از دادگاه تقاضا می‌نمایند:

• هنگامی که تا یک سال پس از ثبت شرکت هیچ اقدامی برای انجام موضوع آن صورت نگرفته باشد و همچنین هنگامی که فعالیت‌های شرکت بیشتر از یک سال متوقف شده باشد.
• هنگامی که مجمع عمومی سالیانه برای رسیدگی به حساب‌های هر یک از سال‌های مالی تا ده ماه از تاریخی که در اساسنامه شرکت مشخص شده است تشکیل نشده باشد.
• هنگامی که سمت تمام یا بعضی از اعضای هیئت مدیره و همچنین سمت مدیر عامل شرکت بیشتر از شش ماه بلامتصدی مانده باشد.
• هنگامی که مدت شرکت منقضی شده و یا موضوع شرکت انجام یافته و یا امکان انجام آن وجود نداشته باشد و مجمع عمومی برای انحلال شرکت تشکیل نشده باشد و یا از دادن رای به انحلال خودداری می‌نماید.

در موارد بالا همان گونه که گفته شد اشخاص ذینفع می‌توانند از دادگاه انحلال شرکت را تقاضا نمایند.

دادگاه به غیر از انقضاء مدت و انجام نیافتن موضوع شرکت نسبت به سایر موارد بالا بلافاصله بر حسب مورد به مراجعی که در شرکت صلاحیت دارند – مانند هیئت مدیره یا بازرس شرکت – معمولا تا شش ماه فرصت می‌دهد تا در رفع موجبات انحلال اقدام نمایند.

هرگاه در طول مهلت مقرر موجبات انحلال برطرف نشود دادگاه بر اساس ماده ۲۰۲ قانون تجارت حکم به انحلال شرکت می‌دهد.

در صورت انحلال شرکت موارد زیر حائز اهمیت می‌باشد:

• امر تصفیه با مدیران شرکت است مگر در اساسنامه یا مجمع عمومی ترتیب دیگری مقرر شده باشد.
• اگر انحلال شرکت به علت ورشکستگی صورت گرفته باشد، تابع مقررات قانون امور ورشکستگی می‌باشد.
• زمانی که مدیر تصفیه معین نشده باشد و یا تعیین شده ولی به وظایف خود عمل نکند، هر ذینفع می‌تواند به دادگاه مراجعه و تعیین مدیر تصفیه جدیدی را از دادگاه درخواست نماید.